Daha önce şu yazımda aile içinde kullandığımız birkaç kalıp ifadeden bahsetmiştim. Bunlar neler ne anlamlara gelirler yazının ikinci bölümüyle anlatmaya devam ediyorum.
TÖBEK
Küçük kardeşimin göbeğine koyduğumuz isim. Kardeşim bir aralar baya toparlaktı, bağımsızlığını ilan etmiş bir göbekle dolaşırdı. Töbek'i de ailemizden biri olarak gördük ve ona isim verdik. İlk kim kullandı hatırlamıyorum. Ama şu aralar pek kullanılmayan bir kelime olduğunu belirtmem gerek (niye gerek bilmiyorum).
PİLAV DA LAPA OLMUŞ
Emek verilerek yapılan bir hizmet karşılığında övgü alınamayınca söylenir. Bu cümleden sonra söz konusu hizmet yemekse ev halkının "ellerine sağlık, çok güzel olmuş" demesi beklenir. Elbette yalnızca yemek için kullanılmaz, farklı durumlara da uyarlanabilir. Evi sürüp de karşılığında teşekkür alamamışsanız pilav da lapa olmuş diyebilirsiniz.
BU NE BE ŞEFTALİ DAHA GÜZEL
Herhangi bir yeniliğe karşı şaka yollu bir direnç göstermek ya da birinin direnciyle dalga geçmek istenildiğinde kullanılır. Bu cümlenin kökeni dedeme dayanır. Babamın Katar'dan getirdiği değişik meyvelerin tadına bakıyorduk, babaannemle dedem değişik meyveleri tatmadan önlerindeki şeftalilerin babamın getirdiklerinden daha güzel olduğunu söylediler. Evet bizim yanımızda cümlelerinize dikkat edin, aylarca ve hatta yıllarca dilimize pelesenk olabilir.
SÜMÜKLÜ ÇOCUK
Bunu uzun zamandır kullandığımız ve eşe dosta duyurup onları da bu kavrama aşina kıldığımız için sümüklü çocuk kalıbının kendi aramızda bir deyim olduğunu geç fark ettik. Günlük dilimizin oldukça büyük bir parçası. Nedir ne anlama gelir peki bu? İlk izleniminizdeki gibi burnunda sümüğü olan çocuk mudur kastedilen? Pek sayılmaz. Bu kalıp çocuklar için kullanılabilir, her çocuk az çok sümüklüdür, ama asıl muhatabı yetişkinlerdir. Bunu örnek vermeden anlatamayacağım sanırım. Mesela bir yetişkinin kelime oyunu yaparak karşıdakine laf yetiştirmesi sümüklü çocukluktur. Çocukken absürtlüğünün farkında olmadığımız tipik davranışlar ve sözlerdir bir insanı sümüklü çocuk yapan. Az önce kardeşime bana bir sümüklü çocukluk örneği versene dedim bana "aynaya baksana" dedi. Daha iyi bir örnek verilemez sanıyorum ki :)
NABER LAN GİT VE CİPS AL
Aslında bu bir deyim sayılmaz. En küçük kardeşimin bir büyüğüne annemin telefonundan attığı mesaj bu. Annem cipse karşı olduğu için komik :( Canımız cips istediğinde birbirimize bu cümleyi kuruyoruz.
FRANSIZ OLSANIZ SEVERSİNİZ
Ağız tadına hitap etmeyen yemekler için kullanılır. Bear Grylls'in Allah bilir ne yerken kurduğu bir cümleydi bu, kurbağa, kaplumbağa, bilmiyorum.
MAYONEZE NE OLMUŞ
Sorumlusu olunan bir yaramazlığın farkında değilmiş gibi yapıldığı zamanlarda kullanılır. Örneğin ablanızın dolabını karıştırıp darmadağın ettiniz, ablanız dolabını görür görmez "mayoneze ne olmuş" diyebilirsiniz. Bu cümleyi kullanarak suçunuzu şaka yollu da olsa itiraf etmiş olursunuz, daha şirin görünürsünüz böylelikle azardan yırtma ihtimaliniz olur. Ya da başkasının suçunun farkında değilmiş gibi yaptığını fark ettiniz. "Mayoneze ne olmuş" diyerek suçlunun o olduğunu bildiğinizi göstermiş olursunuz. Nereden çıktı peki? Yaramaz bir çocuğun şu küçük paketli mayonezlerden birini iğneyle deldikten sonra bize gelip mayoneze ne olduğunu sormasıyla dilimize girdi.